Κλιματική αλλαγή, παγκοσμιοποίηση και επανεμφάνιση εντομομεταδιδόμενων νόσων στην Ευρώπη: νέες τεχνολογίες στην πρόληψη και αντιμετώπιση
Μετά από την εξάλειψη τους από τη Ν. Ευρώπη εδώ και πέντε δεκαετίες, οι εντομομεταδιδόμενες ασθένειες έχουν πρόσφατα επανεμφανιστεί σε αρκετές χώρες. Η κλιματική αλλαγή και οι αυξημένες θερμοκρασίες φαίνεται ότι διευρύνουν την εποχική περίοδο στην οποία αναπτύσσονται οι πληθυσμοί των κουνουπιών – διαβιβαστών και ευνοούν τη διάδοσή τους. Πρόσθετοι παράγοντες ωστόσο, όπως η κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη και η αλλαγή των χρήσεων γης, το παγκόσμιο εμπόριο, ο τουρισμός και η μετακίνηση ανθρώπων, συνεισφέρουν, ίσως και περισσότερο, στην εξάπλωση χωροκατακτητικών κουνουπιών, όπως το κουνούπι Τίγρης Aedes albopictus, η διάδοσή του οποίου φαίνεται να ακολουθεί τις ροές της παγκοσμιοποίησης και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Η διάδοση των διαβιβαστών επάγει σοβαρούς κινδύνους για τις εντομομεταδιδόμενες νόσους. Για παράδειγμα, τα κρούσματα ελονοσίας και του ιού του Δυτικού Νείλου στην Ελλάδα, ο ιός Chikungunya στην Ιταλία και περιπτώσεις Δάγκειου πυρετού στη Ν. Γαλλία και την Κροατία. Τέλος, ο πιο πρόσφατος κίνδυνος φαίνεται να είναι ο ιός Ζίκα, ένας ιός που μεταδίδεται από τον Τίγρη, ενδεχομένως και άλλα είδη κουνουπιών που ενδημούν στην Ευρώπη. Η απομάκρυνση των εστιών ανάπτυξης και τα εντομοκτόνα είναι οι πιο αποτελεσματικές μέθοδοι αντιμετώπισης των κουνουπιών. Τα εντομοκτόνα εφαρμόζονται τόσο εναντίον των προνυμφών, όταν οι εστίες ανάπτυξης μπορούν να εντοπισθούν όσο και εναντίον των ακμαίων. Αρκετές νέες τεχνολογίες έχουν επίσης αναπτυχθεί, όπως ελκυστικά τοξικά δολώματα με βάση τα σάκχαρα (ATSBs), απωθητικά εξωτερικού χώρου μεγάλης διάρκειας, μίγματα εντομοκτόνων, ζωοπροφύλαξη, Wolbachia (για μείωση ή αντικατάσταση πληθυσμών) και τεχνολογίας διαγονιδιακών εντόμων, προκειμένου να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα της καταπολέμησης, αλλά και να αντιμετωπίσουν προβλήματα ανθεκτικότητας στα εντομοκτόνα. Οι καινοτόμες μέθοδοι εφαρμόζονται στοχευμένα και κατά περίπτωση και η δυνατότητα χρήσης τους θα πρέπει να αξιολογηθεί και στην Ελλάδα.
Γιάννης Βόντας
Περιεχόμενα:
- Χωρική κατανομή του Aedes albopictus (Ασιατικό κουνούπι τίγρης) στην Ελλάδα και Ιταλία λόγω κλιματικής αλλαγής
- Μοριακή ανάλυση και ανίχνευση ανθεκτικότητας διαβιβαστών στα εντομοκτόνα
- Δεδομένα ανίχνευσης παθογόνων σε κουνούπια τα τελευταία πέντε χρόνια (2010-2015)
- Ολοκληρωμένα προγράμματα καταπολέμησης κουνουπιών
- Ανωφελή κουνούπια διαβιβαστές νοσημάτων στην Ελλάδα
- Προγράμματα καταπολέμησης κουνουπιών στις περιφέρειες της Ελλάδας
- Ο ρόλος των πυλών εισόδου στην αντιμετώπιση επείσακτων ειδών
- Επιδημιολογικά δεδομένα
- Νέα από τη διεθνή βιβλιογραφία
- Διαβιβαστές και αλλαγή κλίματος
- Επερχόμενα συνέδρια
- Επιδημίες στον κόσμο
- Αίνιγμα του μήνα